Rozprawki o edukacji i mądrości.

                                                 "Nauka to pokarm dla rozumu." 
                                                           Lew Mikołajewicz Tołstoj

Czy istnieje coś ważniejszego dla człowieka aniżeli stan jego wolnego umysłu, pozbawionego jakichkolwiek ograniczeń myślowych?
Oczywiście jest wiele rzeczy i zjawisk, które mogą okazać się bardziej wartościowe a na pewno ważniejsze aniżeli wiedza i mądrość, ale to już zależy od konkretnego miejsca, czasu oraz sytuacji w jakiej się znajdujemy.
Nie należy jednak zapominać o jednej, fundamentalnej kwestii ukazującej nam i tłumaczącej, że człowiek, który posiadł wystarczającą dla niego wiedzę i mądrość, jest w stanie przynieść sobie i swemu najbliższemu otoczeniu, spokój i pewność dnia jutrzejszego, co jest podstawą do budowania szczęścia i lepszej przyszłości.

Czasy starożytne zapoczątkowały rozwój europejskiej myśli wyzwolonej , która pozwoliła myślicielom i ich spadkobiercom dostrzegać rzeczy, których natura była wcześniej nieznana i niezrozumiała.

Arystarch z Samos (Aristarchos) , słynny astronom i matematyk żyjący w Grecji na przełomie IV i III w p.n.e., którego nauki zainspirowały Mikołaja Kopernika , poprzez poczynione przez siebie obserwacje i wyliczenia geometryczno - astronomiczne uchodzi za prekursora teorii heliocentrycznej budowy Świata. Jest nam znany dzięki swojej pracy „ O rozmiarach i odległościach Księżyca i Słońca”, oraz dzięki przekazom swoich kolegów i uczniów, m.in. Archimedesa, który rozpowszechnił informacje na temat niezachowanego dzieła opisującego wynik badań astronomicznych dotyczących heliocentryzmu.
Sokrates , wielki filozof ateński z czasów antycznych, prekursor nauk humanistycznych, uchodzący za perezjastę , gardzący retorycznymi formami nauki,  a raczej sztuką przekonywania do swoich racji, uchodził za zwolennika dialektyki  i głosił (gdyż jak twierdził nie nauczał), że najwyższym i bezwzględnym dobrem jest cnota. Bycie cnotliwym czyli wyznającym szereg moralnych i humanitarnych zasad, jak szlachetność, honor, prawdomówność, wiedza, dzielność. Dzięki swojej wielkiej osobowości i charyźmie skupiał wokół siebie wielu młodych intelektuaslistów, z którymi dyskutował, uświadamiając im że kluczem do osiągnięcia cnoty, jaką jest  mądrość, jest ciągła nauka i krytyczne poznawanie tego co nas otacza, gdyż dopiero w chwili, kiedy człowiek osiągnie odpowiednią, obiektywną wiedzę, będzie mógł żyć w zgodzie z innymi i z samym sobą.
Czy esencją prawdziwego życia ludzkiego, nie jest podnoszenie poziomu swojego człowieczeństwa, czego przejawem jest właśnie życie cnotliwe, o którym mówił Sokrates i jemu podobni?

"Czyż nie wstydzisz się dbać o pieniądze, 
 sławę, zaszczyty, a nie o rozum, prawdę
 i  o to, by dusza stała się najlepsza?" 

  
                                    Sokrates                            

Aby jednak osiągnąć ten cel, należy zahartować swój charakter, aby poprzez zrozumienie wagi owego zagadnienia być w stanie wypracować w sobie dużą dozę samodyscypliny prowadzącej do ciągłego doskonalenia ludzkich ułomności i naszych wad.
Budda , czyli książe Siddharta Gautama, w momencie kiedy dostąpił swego „przebudzenia”, uświadomił sobie co tak naprawdę dręczy umysły ludzkie. Nauczał, że główną drogą prowadzącą ludzi do wyrzekania się chęci wzbogacania i pożądania władzy, co prowadzi do wypaczenia ludzkiej moralności jest sens osiągnięcia stanu przebudzenia, czyli odejścia od stanu pomieszania, zagubienia i nieswiadomości dotyczącej wagi naszego „ja”. Aby jednak osiągnąć ów stan dający mozliwość zakosztowania stanu spokoju, należy w pierwszej kolejności przetłumaczyć sobie jego wartość i znaleźć odpowiedniego nauczyciela lub dotrzeć do odpowiednich źródeł wiedzy, jakimi mogą być np.  książki, co w rezultacie pomoże nam osiągnąc zamierzony cel.
Platon, Arystoteles, Jan Jakub Rousseau, Adam Smith, Karol Marks oraz kilku współczesnych myślicieli i naukowców, szczególnie futurystów , którzy w ponad przeciętny sposób potrafią przeanalizować przeszłe i teraźniejsze wydarzenia, tworząc bliskie prawdzie modele przyszłości.
Mógłbym wymieniać jeszcze bardzo wiele nazwisk należących do potężnych umysłów naszego Świata, jednak nie jest to moim zamierzeniem w niniejszej pracy. Zamierzam ją poświęcić analizie reformy edukacji w państwie fińskim, wydobyć najbardziej charakterystyczne skutki tych działań w przełożeniu na unikalne społeczeństwo powstałe w tym czasie transformacji oraz przełożyć to na współczesne warunki polskie.
Dlaczego w ten a nie inny sposób zacząłem mój wywód?
W moim wstępie chciałbym przypomnieć o potężnej wadze nauki, która będąc naszą główną nauczycielką wskazuje jak mamy żyć i się rozwijać z zachowaniem naszego człowieczeństwa definoiowanego przez gigantów nauk humanistycznych. 

Czy zatem jest nauka?

Nawiązując do słownika języka polskiego PWN nauka to ogół wiedzy ludzkiej ułożonej w system zagadnień; też: dyscyplina badawcza odnosząca się do pewnej dziedziny rzeczywistości . Można też powiedzieć, że nauka jest częścią naszej kultury, gdyż służy wyjaśnianiu funkcjonowania otaczającego nas Świata.
Zatem nie ma nauki bez obiektywnej, prawdziwej wiedzy, którą pozyskujemy dzięki obserwacjom, rozmowom, na podstawie własnych doświadczeń, etc.
Aby jednak nasza wiedza uchodziła za naprawdę obiektywną, powinniśmy zostać wyposażeni w odpowiedznie narzędzia badawcze, umiejętność analizy czyli przetwarzania danych, jak również w suche informacje nie skażone emocjami osoby przekazującej.
Nawiązując do Kartezjusza , jedynie wiedza będąca wynikiem ścisłych powiązań z nauką i będąc niepodważalną, musi się wywodzić z rozważań „abstrakcyjno-logicznych” – a więc "dobrej filozofii", matematyki i logiki. Inne dziedziny naukowe stają się bardziej wiarygodne, kiedy posiadają odpowiednie podłoże nauk abstrakcyjno-logicznych.
Z kolei Immanuel Kant twierdził, że „prawdziwą i użyteczną teorię możemy stworzyc jedynie na podstawie empirycznie zbadanych hipotez, które tworzymy na początku naszego śledztwa bądź poprostu dociekań.”  

Odpowiednio przekazywana nauka, a wraz z nią pewne systemy wychowawcze przekazujące odpowiednie wartości moralne są niezbędnym źródłem w budowaniu cywilizowanych społeczeństw. W dobie dzisiejszych transformacji społeczno ekonomicznych, rodzice w dużych miastach nie mają tak dużo czasu dla swoich dzieci, aby móc im przekazać odpowiednie  zasady codziennego postępowania w życiu wśród innych ludzi. Natomiast globalne przenikanie wielu dziedzin życia (np. globalny dostęp do informacji, elektroniczne sklepy a nawet usługi, przepełniony rynek owych dóbr, multikulturowość etc.) do życia młodego pokolenia tworzy w nim zupełnie nowy sposób postrzegania świata, zaś bez należytej opieki mentorskiej, przyjmowana bezkrytycznie wiedza może okazać się subiektywną w odbiorze, co może przyczynić się do zachwiania relacji jakie zachodzą między ludźmi.

Każdy kraj posiada swoje unikalne mechanizmy budujące oraz usprawniające system edukacji. Dzięki odpowiednim komórkom organizacyjnym  oraz wyspecjalizowanej kadrze, na której spoczywa odpowiedzialność dostosowywania oraz tworzenia przepisów i programu nauczania, oświata przynosi większe bądź mniej pożądane efekty swojej pracy.
Niektóre z systemów oświaty nie spełniają swojej tak bardzo istotnej roli, nie są w stanie  podnieść standardów nauczania, które powinny odpowiadać potrzebom zarówno wciąż zmieniających się rynków pracy i handlu, jak również podnosić poziomy kapitału społecznego będącego główną determinantą ludzkiego ucywilizowania.
Fenomenem dzisiejszych czasów, a dokładniej przełomu XX i XIX wieku okazały się daleko posunięte reformy systemu edukacji w państwie fińskim, które znacząco przyczyniły się do transformacji tamtejszego społeczeństwa i rozwoju gospodarki.

---

[1] Napisałem Wyzwolonej, gdyz chciałem zaakcentować wagę tego słowa, które oznacza wyrwanie się z okowów niewiedzy i celowo generowanej nieświadomości

[2]   Heath, Sir Thomas (1913). Aristarchus of Samos, the ancient Copernicus ; a history of Greek astronomy to Aristarchus, together with Aristarchus's Treatise on the sizes and distances of the sun and moon: a new Greek text with translation and notes. London: Oxford University Press. http://www.archive.org/details/aristarchusofsam00heatuoft.

[3] Moim skromnym zdaniem to największy Polak wszechczasów, który otwarcie sprzeciwiał się przesądom i naukom kościelnym. Swoją postawą naraził się także kilku wpływowym osobom, zaś z pobudek czysto politycznym nigdy nie piastował wysokiego stanowiska świeckiego.

Źródło: Jean Pierre Luminet, (2008), Taemnice Kopernika. Wydawnicwo, Kraków 

[4] Irena Krońska (1964), Sokrates. Wiedza Powszechna, Warszawa

[5] Podstawą parezji jest mówienie prawdy, parezjastować to mówić prawdę, której wartość ze względu na moralny autorytet mówcy jest niepodważalna. Parezjasta to mówca nieustraszony, przyjmujący ryzyko mówienia prawdy nie z przymusu, bo jego wypowiedź jest wolna i wynika z czystego poczucia obowiązku, dlatego narażający się na niebezpieczeństwo, gdy prawda może w niego godzić. Dowodem jego uczciwości jest odwaga. – źródło: http://retoryka.true-men.net/index.php/parezja.html

[6] Dialektyka - metoda rozumowania i dyskusji polegająca na dochodzeniu do prawdy poprzez ujawnianie sprzeczności tkwiących w pojęciach i sądach. – żródło: http://sjp.pwn.pl/lista.php?co=dialektyka

[7] Jest to pogląd zwany Intelektualizmem etycznym.Źródło: http://www.edupedia.pl/result

[8] Źródło: http://buddyzm.pl/materialy_edukacyjne/natura_buddy

[9] Zygmunt Bauman,czy Stanisław Lem należą do ścisłej czołówki i choć różnią się w obszarach swoich badań to nie można podważyć ich wysokiego kunsztu analizy i budowania modeli przyszłości

[10] Źródło: http://sjp.pwn.pl/lista.php?co=nauka

[11] http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,404

[12] http://www.scribd.com/doc/14749554/Pozytywizm-Logiczny-i-Jego-Krytyka

[13] Pisząc „odpowiednie” mam na myśli moralne wynikające z prostej acz fundamentalnej zasady prospołecznej i humanitarnej „Nie rób komuś tego co Tobie nie miłe”.

[14] Np. Ministerstwo Edukacji Narodowej, 

[15] To wynika z różnych czynników, jednym z nich jest niekompetentna kadra decyzyjna